از دکتر محیط طباطبایی بسیار شنیده‌ام که «یک نانوایی سنتی هم می‌تواند موزه باشد!». از نظر شورای بین‌المللی موزه‌های جهان (ایکوم) هر مرکز و نهادی که بخشی از تاریخ را حفظ کند و درهایش به روی عموم مردم بسته نباشد، یک موزه است. با این دیدگاه، در بسیاری از گوشه‌های شهر ما هم موزه‌هایی به حال خود رها شده‌اند که سرمایه این شهرند و می‌توانند جاذب گردشگران باشند. گام نخست آن است که متوجه باشیم تخریب و تغییر شکل هرکدام آن‌ها، خراب کردن یک موزه است. بعد از آن می‌توانیم «فن» و «هنر» مناسب را به کار بندیم و یک جاذبه‌ی جدید گردشگری خلق کنیم. مثال ساده‌ای می‌زنم: به عکس بالا نگاه کنید. این دکان بزرگ در ورودی شنبه‌بازار را حتماً دیده‌اید. زمانی در اختیار پرسنل نمایندگی روزنامه کیهان بوده و حالا – خوشبختانه – برای پخش روزانه‌ی مطبوعات به شخص دیگری اجاره داده شده است. تابلوی زیبا و فضای ساده اما گیرایش، یادآور گذشته‌ی انزلی و تاریخ مطبوعات اینجاست. می‌توان اندکی برای معماری داخلی‌اش هزینه کرد و با پژوهش درست و هنر خلاقه، نمایشگاهی دایمی از بریده‌ی جراید، عکس‌ها، ابزار، اشیا و همه‌ی خاطرات دور و بر روزنامه‌نگاری، بر پا ساخت. حتی لزومی به بیرون کردن مستأجران فعلی نیست چون هم کار آن‌ها مرتبط با کاربری تاریخی این مکان است و هم خود آن‌ها – با کمی آموزش – بهترین و دلسوزترین حافظان این موزه خواهند بود. به همین‌سادگی – با تعریف ایکوم – موزه‌ای کوچک از میراث غیرملموس فرهنگی خواهیم داشت! هزینه‌ی اجرایی چنین ایده‌هایی بسیار بسیار کمتر از پروژه‌هایی مثل آسفالت خیابان‌هاست اما اثرش بر هویت و آوازه‌ی شهر، ابداً قابل مقایسه نیست. باید باور کنیم همه‌چیز وابسته به «پول» نیست. گاهی باید «نظرگاه» مدیران شهری تغییر کند. تعالیِ هر شهر، نیازمند اندیشه‌ی متعالی ست.
پی‌نوشت: واحد تجاری مورد اشاره در این متن، همچنان تحت مالکیت مؤسسه کیهان است که مؤسسه‌ای دولتی محسوب می‌شود. از این رو در صورت رایزنی درست و هدفمند، همکاری مدیریت شهری بندرانزلی با این مؤسسه، آسان‌تر از همکاری با مالکین خصوصی خواهد بود.
آروین ایلبیگی
عکس از نازوند بهاری @nazvandbahari