فرصتی به نام پرندگان

صاحب این دکه‌ی کوچک و ناهمگون با فضای تاریخی پل قدیم غازیان، روزی به ذهنش رسیده تا از عادت «غذادادن مردم به کاکایی‌ها» درآمدزایی کند (قبل از آنکه مدیران شهری به این موضوع فکر کنند). ابتدا تابلویی دست و پا کرده و روی آن نوشته: «نان خشک موجود است؛ ۱۰۰۰ تومان». بعد دیده منظورش را نمی‌رساند و عبارت «پرندگان زیبا» را اضافه کرده؛ باز هم مفهوم نبوده و زیرش نوشته: «کاکائی بیا، کاکائی بیا!»… در واقع همه‌ی تلاش‌هایش برای این بوده که بگوید اگر می‌خواهید روی پل بایستید و به کاکایی‌های زیبا غذا بدهید، می توانید از این کیسه‌های نان خشک بخرید! اینکه بسیاری از مردم در انتقال پیامشان دچار مشکل می‌شوند، موضوع عجیبی نیست‌. نکته‌ی جالب توجه این است که همان‌ها نیز براثر تمرکز و توجه بر امور عادی دور و برشان، قادر به درک ضرورت‌هایی می‌شوند که اغلب به چشم متولیان امور نمی‌آید! اما نیاز‌سنجی یا شناخت موقعیت‌ها هرگز کافی نیست. در این مرحله باید «طراح» وارد شود و سطح زیباشناسانه و کارکردی ایده را ارتقا بخشد. یک پروژه‌ی موفق شهری بدون حضور طراحان خلاق، اقبال و دوام چندانی نخواهد داشت. در همین مثال کاکایی‌ها، کاری که طراح می‌کند این است که استراتژی کاملی برای ثمربخشی پروژه می‌چیند و «زیبایی و کارآمدی» را پیش‌شرط تمامی جزئیات قرار می‌دهد. به جای کیسه‌های پلاستیکی آلاینده می‌توان از پاکت‌های طراحی شده‌ی مخصوصی استفاده کرد که اطلاعاتی هم در مورد این پرندگان بدهد؛ قیمت‌گذاری باید تابعی از وضع اقتصادی مردم شهر و هزینه تمام شده‌ی محصول باشد؛ برای کودکان می‌بایست برنامه‌های ویژه‌ای در نظر گرفت و حتی مشارکت گروهی مدارس را جلب کرد؛ ایجاد یک رویداد سالانه که در تقویم گردشگری شهر جای مشخصی داشته باشد، عادت ساده‌ی غذادادن به کاکایی‌ها را به آیینی پرآوازه تبدیل می‌کند؛ در کنار این رویداد انواع محصولات هنری و سوغاتی مرتبط با این موضوع ساخته می‌شود‌ و کم‌کم نماد کاکایی‌ها هم در فضاهای مختلف شهری قرار می‌گیرد … به این فهرست می‌شود دهها ایده و پروژه‌ی مکمل دیگر را افزود. اگر مدیران شهری صاحب این بینش گردند که هزینه‌های خرد و نامعمول اینچنینی، فرآیند برندینگ شهر را کامل می‌کند و مکان‌های خالی از رویداد اجتماعی را صاحب هویت جدیدی می‌نماید، به جای هدر دادن آن‌ همه هزینه‌ی بیهوده‌‌ی مرسوم (ساخت دروازه‌ای چندصدمیلیونی برای ورودی شهر، المان‌های تکراری و مضحک شهری، نوسازی و تعویض ایستگاه‌های اتوبوس، جدول‌گذاری و رنگ‌کردن مداوم آن‌ها و …) به دنبال راه‌حل‌های خلاقانه‌تری می‌گردند.

بندرانزلی، جنب پل غازیان