هجوم دارندگان ثروت، ویلاسازان و سوداگران زمین و مستغلات به شهرها و روستاهای گیلان آغاز شده است و با افزایش بحران آب در آن سوی البرز و شنیدن سوت قطار، ابعاد گسترده‌تری خواهد یافت. این را همه می‌دانند و خیلی‌ها هم مدام هشدار آینده را می‌دهند. اما واقعاً چه کسانی باید جلوی عواقب منفی فرهنگی، اجتماعی و زیست‌محیطی این تغییرات شتابزده را بگیرند؟ بی‌تردید مسئولیت اصلی بر عهده‌ی استانداری گیلان است. این نهاد ارشد حاکمیتی می‌بایست با راه‌اندازی ستاد ویژه‌ای که از بهترین متخصصان رشته‌های مختلف بهره‌مند می‌شود و از بالاترین سطح امکانات و اختیارات استانی برخوردار است، مجموعه‌ی کاملی از مطالعات، تصمیمات و اقدامات را با تمرکز بر این موضوع محقق کند. هر روزی که می‌گذرد و استانداری گیلان هیچ کاری نمی‌کند، احتمال فاجعه‌ای غیرقابل کنترل را افزایش می‌دهد. همه‌ی ما از یک وطنیم. گیلان، پاره‌ای از ایران است و با همین گزاره‌ی ساده، هر ایرانی حق دارد جایی از گیلان را برای زندگی خویش انتخاب کند. اما وقتی که این انتخاب، تابعی از توان و کارآیی نهادهای واضع و ناظر مقررات زمین و مسکن می‌شود، کار بیخ پیدا می‌کند. خودفریبی است اگر بیندیشیم قدرت دستگاه‌هایی که بر نگاهداشت پهنه‌های طبیعی و محدوده‌‌های انسان‌ساخت نظارت می‌کنند، همیشه و همه‌وقت بر قدرت مافیای رانت‌خوار و فسادجوی محلی و منطقه‌ای غلبه خواهد داشت. اما اگر بسیار خوشبین باشیم و تمام تصمیمات بخش حاکمیتی در جهت منافع سرزمینی و براساس پاکدستی گرفته شود، تازه ماجرا به روستاییانی می‌رسد که از پنج دهه‌ی پیش بر زمین‌ها مالکیت یافته‌اند. چطور می‌توان به کشاورز آزرده‌ای که همیشه به او سخت گرفته شده و در راه تأمین معاش و رشد کسب و کار خویش تنها مانده است، پند داد و گفت: «زمینت را نفروش!»؟ چطور باور کند که این توصیه برای آینده‌ی فرزند خود اوست و نه برای تکرار داستان تمرکز امکانات در شهر و دور نگه‌داشتن روستاییان از مواهب مطلوب جهان مدرن؟
هرگز نمی‌توانیم به والدین این پسرک زیبا بگوییم حق ندارید به جای حفاظت از فرهنگ و طبیعت گیلان، زمین‌تان را بفروشید و به جایش برای او لباس نو بخرید! همه حق دارند امروزشان را اندکی آسوده‌تر زندگی کنند. اگر سیاست‌گذاران و استراتژیست‌ها می‌خواهند جلوی تغییرات شدید کاربری اراضی و آسیب‌های فرهنگی پیش رو را بگیرند، باید از راه «توجه و مراقبت بیشتر» و با تکیه بر دانش جامعه‌شناسی وارد شوند. فقط همین!
آروین ایلبیگی
عکس از مهران آقایی @_mehranaghaei_